Yakın Doğu Üniversitesi’nin “Geleceğe Dokunuş” Projesi Yürütülmeye Başlandı.
"Geleceğe Dokunuş” projesi T.C. Adalet Bakanlığı, Adli Tıp Kurumu Başkanlığından alınan onay ile yürütülmeye başlandı. Yürütücülüğünü Yakın Doğu Üniversitesi, Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Çetin Lütfi Baydar, Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi, Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Şehime G. Temel ve Acıbadem Üniversitesi, Fen Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cengiz Yakıcıer'in yaptığı proje, nedeni belirlenemeyen genç yaş ölümlerine çözüm üretmeyi amaçlıyor.
Ölümden Yaşama Uzanan Proje Yürütülmeye Başlandı
Yakın Doğu Üniversitesi Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü’nden yapılan açıklamaya daha önce American Society of Human Genetics kongresinde Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Şehime G. Temel’in sunduğu, Yakın Doğu Üniversitesi öğretim üyeleri Dr. Çetin Lütfi Baydar’ın ve Doç Dr. Cenk Conkbayır’ın da ortak araştırmacı olduğu ve büyük ilgi odağı haline gelen ölümden yaşama uzanan bilimsel çalışması geleceğe dönüş projesinin temelini oluşturuyor.
Ölümden yaşama uzanan projesinden elde edilen verilerin ışığı altında geliştirilen “Adli Tıptan Kliniğe: (Nedeni Bilinmeyen Ani Kalp Ölümü ve Negatif Otopsi Olgularında Yeni Nesil Sekanslama Teknikleri Kullanarak Türk Toplumuna Özgü Gen Mutasyonlarının Belirlenmesi)” başlıklı bilimsel proje Acıbadem Üniversitesi Etik Kurulu ve T.C. Adalet Bakanlığı, Adli Tıp Kurumu Başkanlığının onayları ile yürütülmeye başlanmıştır.
Adli Tıp Kurumu’nun Geniş İmkanları İle Sebepsiz Ölümlere Genetik Cevap Aranacak
Her yıl yaklaşık 5000 adli otopsinin yapıldığı bir morg merkezine sahip Adli Tıp Kurumunun geniş imkanlarının da seferber edileceği bu çalışmada; Adli Tıp Kurumu Morg İhtisas Dairesinde otopsileri yapılan sebebi bilinmeyen ani genç yaş ölümlü olgular 5 yıllık süreçte geriye dönük olarak taranacak ve 35/40 yaş altında morfolojik bulgu saptanmayan negatif otopsi olguları ve/veya çok az bulgu tespit edilen kardiyomiyopati olguları dahil edilecektir. Ayrıca yeni gelen olgularda da moleküler otopsiyi olanaklı kılacak şekilde örnek alınacak ve çalışmaya dahil edilecektir. Çalışmaya alınan olgularda kalp bulguları adli patolog tarafından yeniden değerlendirilecektir. DNA izolasyonları sonrasında, DNA üzerindeki kardiomiyopati ve kanalopati ile ilişkili gen bölgelerinin protein sentezleyen ekzonları, sekanslama öncesinde hedeflenerek kütüphaneleri oluşturulacaktır. Kütüphaneleri oluşturulan gen bölgelerinin baz dizilimleri yeni nesil sekans cihazıyla belirlenecektir. Genlerin, baz dizileri analiz edilecek ve hastalıkla ilişkili varyantlar tanımlanacaktır. Belirlenen varyantlar, ikinci farklı bir metod olan Sanger Sekanslama ile konfirme edilecektir. Hedef genlere yönelik yapılacak çalışmada hastalığa sebebiyet verebilecek varyant saptanmayan olgular için tüm genom ekzom sekans çalışması yapılacaktır. Çalışmanın sonucunda bulunan varyantlardan hastalık ile ilişkilendirilmemiş olanlarda fonksiyonel analizler (yama-menteşe elektrofizyolojik uygulamaları, ekspresyon analizleri) yapılacaktır. Nedeni belli olmayan genç yaş ölümlere sebep olan Kardiyomiyopati ve/veya ailesel geçişli ritm bozukluklarında saptanan bilinen ve/veya bilinmeyen varyantların tanımlanmasıyla daha sonra ölenlerin aile yakınlarında da bu varyantların gösterilmesi yaşam kurtarıcı olabilecektir. Böylece henüz hastalık ortaya çıkmadan, daha genç yaşlarda iken bu vakalar detaylı tıbbi tedavi ve koruma altına alınabilecektir.
Doç. Dr. Çetin Lütfi Baydar ve Doç. Dr. Şehime G. Temel: “Seçkin Kurumlar Ve Bilim İnsanlarıyla Adli Tıbbın Bu En Sorunlu Alanında Çözüme Katkı Sağlayacağız”
Konuyla ilgili konuşan Doç. Dr. Baydar ve Doç. Dr. Temel projenin başlamasından duydukları heyecanı dile getirdiler. Kurumsal ve akademik olarak geniş bir yelpazeye sahip olan çalışmada seçkin bilim insanlarıyla birlikte çalışmaktan büyük mutluluk duyduğunu ifade eden Doç. Dr. Çetin Lütfi Baydar ve Doç. Dr. Şehime G. Temel, birçok kurum ve araştırmacı ile ortak olarak çalışacaklarını söylediler. Adli tıbbın bu en sorunlu alanına birlikte çalıştığımız seçkin bilim insanları ve değerli kurumlar ile bir katkı sağlayacağız. Sebebi bilinmeyen ölümlerin aydınlatılmasının yanı sıra yaşayan ilgili bireyleri koruyabilecek bir çalışma yaparak insan sağlığına yaptığımız katkı dolayısıyla ayrıca mutluyum” dedi. Çalışma sonuçlarının tıp müfredatına ve ülke tıbbının ihtiyacına sunulacağını belirten Doç. Dr. Baydar ve Doç. Dr. Temel, “Acıbadem Üniversitesi’nden Prof. Dr. Cengiz Yakıcıer ile birlikte yürüttüğümüz projemizin kazanımları gerçekten çok büyük olacak. Kazanımlarımız öncelikle, negatif otopsi olgularından kardiyogenetik taraması pozitif olanlarının ulaşılabilen aile bireylerinde hayat kurtarması, ikinci olarak Adli Tıp Kurumunun asli görevlerinden olan kesin ölüm sebebinin belirlenmesine yardımcı olarak adalete hizmet etmesi, üçüncü olarak proje sonucunda elde edilecek veriler 0253.STZ.2013-2 kodlu Kardiyoloji aritmileri ile ilgili SANTEZ projesi ile birleştirilerek Ulusal veri bankasının genişletilmesi ve bilime katkı sağlaması, dördüncü olarak ülkedeki tüm adli negatif otopsilerde olası genetik test ihtiyacına cevap verebilecek moleküler otopsi bilgisinin arttırılması/adli tıp uzmanlık eğitimi müfredatına dahil edilmesi ve son olarak projemizin sonunda oluşturulacak Türk popülasyon genetiğine özgün kardiyogenetik panelin ülkemizin tıbbının ihtiyacına sunulması olacaktır” dediler. Bilim insanlarının katkılarına ve yeni projelere açık olduklarını belirten Doç. Dr. Baydar ve Doç. Dr. Temel, “ufku açık, multidisipliner çalışmayı prensip haline getirmiş girişimci ve inovatif tüm bilim insanlarının katkılarına açığız ve yeni projelerimizde birlikte çalışmayı heyecanla bekliyoruz” dediler.