Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı Uzmanı Doç. Dr. H. Ulaş Yavuz, Ağır İşlerde Çalışan Bireylerde Daha Sık Görülen Bel Ağrısının En Önemli Nedenlerinden Birinin, Yükün Ağırlığından Çok Yükün Yanlış Şekilde Taşınmasından Kaynaklandığını Belirterek Biyomekanik Açıdan Doğru Yük Taşıma Teknikleri Hakkında Bilgiler Verdi.
Tek başına ya da başka bir işin bir parçası olarak yükün, bir veya daha fazla kişi tarafından elle veya beden gücü kullanılarak kaldırılması, indirilmesi, çekilmesi, itilmesi, taşınması veya hareket ettirilmesi işleri genel olarak elle taşıma olarak adlandırılır. Bel ağrısı, tüm dünyada doktora başvuru ve iş gücü kaybının en sık görülen nedenlerinden biridir ve iş dünyasındaki en önemli nedenlerinden biri de yanlış yük taşımadır.
Kurumlar Çalışanlarını Doğru Yük Taşıma Teknikleri Konusunda Eğitmeli
Sadece işleri gereği değil günlük aktiviteler sırasında da bir çok birey yanlış taşıma nedeniyle bel ağrısı yaşamaktadır. Kişilerin yük taşırken yaptıkları yanlışlar sadece bel yaralanmalarına değil, yükün düşürülmesi ile ayak ve ayak parmaklarında ve yükün altında ezilme ile el ve parmaklarda yaralanmalara da sebep olmaktadır. Ayrıca boyun ve omuz yaralanmaları da sık görülen sorunlar arasındadır. Bu nedenle özellikle iş yerlerinde doğru taşıma tekniklerinin öğretilmesi, bu sorunların önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Taşıma Sırasında Yaralanmaya Neden Olabilecek Riskler
Taşıma sırasında yaralanmalara neden olabilecek riskler sadece taşıma hatalarından ibaret değildir. Taşınması gereken yük çok ağır veya çok büyükse, kaba veya kavranılması zor ise, dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa, vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumda ise, özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekilde ise, taşıyanın görüş alanını kapatıyor ve görüşünü engelliyorsa yaralanma riski artar.
Çalışma Ortamı Kaynaklı Riskler
Çalışma ortamının özellikleri de riskler açısından büyük önem taşır. Çalışılan alan işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise, zemin düz değilse, engeller bulunuyorsa veya düşme veya kayma tehlikesi varsa, işçilerin yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değilse, işyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farklılıkları varsa, zemin veya üzerinde durulan yer dengesizse, sıcaklık, nem, havalandırma veya ışıklandırma uygun değilse yaralanma riski daha yüksektir.
Yaralanma Riskini Artıran Diğer Faktörler
Tüm bunlara ek olarak doğal olarak yapılan işin gerekleri de yaralanma riski üzerinde önemli belirleyicidir. Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren, aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar, yetersiz ara ve dinlenme süreleri, aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri, işlemin gerektirdiği, işçi tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu bunlar arasındadır. İş ve çalışma ortamı ne kadar uygun olursa olsun işçilerin yapılacak işi yürütmeye fiziki yapısının uygun olmaması, uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyalar kullanması, yeterli bilgi ve eğitime sahip olmaması durumunda işçiler risk altında olabilirler. Bu nedenle hem işverenlerin hem de çalışanların doğru taşıma teknikleri açısından eğitilmeleri hem çalışanların sağlığının korunması hem de iş gücü kaybının önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
İşe Başlamadan Önce İşin Planlanması Şart
Çalışanların yükü doğru taşıyabilmeleri için dikkat etmeleri gereken bir çok nokta bulunmaktadır. Özellikle ağır yükler kaldırılmadan önce işin planlanması gerekir. Yükün nereye konacağı, taşıma yolunda bir engelin olup olmadığı belirlenmeli; çok ağır veya şekli yalnız taşımaya uygun olmayan yükler için yardım istenmelidir.
Yük Kaldırma ve Taşıma Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Taşınan ağırlık mutlaka vücuda yakın tutulmalıdır. Ağırlık kaldırılırken ve taşınırken sırt ve bel kasları değil bacak ve kalça kasları kullanılmalıdır. Bacak omuz genişliğinde açılmalı, yük araya alınmalı ve sıkıca kavranmalıdır. Kollar ve dirsekler vücuda olabildiğince yakın tutulmalı, dizler ve kalça beli düz tutabilecek şekilde bükülmelidir. Yük taşınırken asla belden dönüş yapılmamalı, yön değiştirilecekse ayaklar üzerinde tüm vücut birlikte dönmelidir. Yük indirilirken de aynı prensipler tersi sırayla uygulanmalıdır. Taşıma yerine çekme ya da itme yapılabilecekse tercih edilmelidir. Uygun olduğunda itme ilk tercih olarak düşünülmelidir. Yük kaldırırken yavaş ve temkinli hareket edilmeli, ani hareketlerden kaçınılmalıdır. Kaldırma esnasında karın kasları kasılarak karın ve sırt adelelerinin omurgayı desteklemesi sağlanmalıdır. Unutulmamalıdır ki yük taşımaları sırasında görülen yaralanmalar yükün ağırlığından çok yükün yanlış şekilde taşınmasından kaynaklanmaktadır.