Uzm. Dr. Cahit Cenksoy Gebelik Takibi’ni Anlattı
Eklenme Tarihi: 08 Ağustos 2015, 10:58
Son Güncelleme Tarihi: 25 Kasım 2020, 09:42

Gebelik tanısı konulduğu andan itibaren doğuma kadar geçen sürede annenin psikolojisinde ve fiziki durumunda belirgin değişimler gözlenir. Bu değişimleri bebeğin gelişimi de izler. Tüm bu süreci takip etmek ve gerektiği anda müdahale ederek anneyle bebeğin sağlığını korumak kadın hastalıkları ve doğum uzmanının görevidir.

Yakın Doğu Üniversitesi Basın ve Halkla ilişkiler Dairesi Müdürlüğü'ne açıklamalarda bulunan YDÜ Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Cahit Cenksoy, değişimlerde annenin ilk fark ettiği adet döneminin gecikmesidir. Anne adayları genellikle bu dönemde doktora başvurur. Bu ilk muayenede kontrol edilmesi gereken gebeliğin uterus (rahim) içinde olup olmadığıdır dedi.

Uzm.Dr. Cenksoy şöyle devam etti; Dış gebelik ekarte edildikten sonra ultrason ile gebelik kesesi değerlendirilir. Kesenin şekli ve bulunduğu yer belirlenerek gebeliğin gidişatı hakkında tahminde bulunmak mümkündür. Kenarları düzgün ve uterusun (rahmin) fundusuna (üst kısmına) yerleşmiş bir kese gebeliğin devamı konusunda iyiye işarettir. Gebelik kesesi içerisinde embriyoya ait yapıların ve kalp atışının izlenmesi de gebeliğin düşükle sonuçlanma ihtimalinin az olduğunu gösterir. Kalp atışlarının hızı da abortus (düşük) hak olasılığı hakkında fikir edinmemizi sağlar. Yine gebelik kesesi içerisinde izlenen yolc sac ( beslenme kesesi ) gebeliğin devamı lehinedir.

İlk başvuru anında değerlendirilmesi gereken rutin kan ve idrar tahlilleri istenmelidir. Anne adayının kan grubu kesin olarak bilinmiyorsa kan grubu tayini yapılmalıdır. Gebeliğin başında takip aralıkları 3-4 hafta olarak ayarlanabilir. İlerleyen haftalarda kontroller giderek sıklaşacaktır. İlk muayene sonrası yapılması gereken en önemli test birinci trimester tarama testidir (ikili test). İkili test için NT (bebeğin ense kalınlığı) ölçülür ve 2 adet kan parametresi ile kombine edilerek bir risk değerine ulaşılır. Bu test aynı üçlü veya dörtlü testler gibi Down-sendromu tarama testleridir. İkili test 11-14. haftalar arasında yapılır. Bir sonraki muayene 16-18. haftalar arasında yapılan üçlü veya dörtlü testin yapıldığı zamana rastlar. Dörtlü tarama testinde ise anne kanındaki 4 adet parametre ile fetüsün ölçüleri kombine edilir.

20-22. haftalar detaylı ultrasonla bebeğin anomali taraması için en uygun zamandır. Genellikle 22. Hafta tercih edilmelidir. Bu haftalarda fetüsün (bebeğin) tüm organ sistemleri deneyimli bir hekim tarafından detaylı olarak taranır. Bu tarama sırasında ultrason cihazının gelişmiş olması hekime yardımcı olsa da önemli olan hekimin bilgi ve becerisidir.

24-28. haftalar arasında oral glukoz tolerans testi (şeker yüklemesi) yapılmalıdır. Bu test gebelik öncesi diyabet tanısı olmayan gebelere yapılır. Gebelikte glukoza (şekere) direnç artar. Bu mekanizma bebeğe anneden sürekli glukoz geçerek bebeğin aralıksız beslenmesi sağlar. Diyabete yatkın olan veya bu mekanizmanın kontrolsüz çalıştığı annelerde gestasyonel diyabet (gebelik şekeri) ortaya çıkar. İlk olarak 50 gr'lık şeker yükleme testi yapılmalı testin yüksek çıkması halinde 100 gr'lık test yapılmalıdır. Gestasyonel diyabet tanısı konulduğu takdirde yakın kan şekeri düzeyi ölçümleri yapılmalıdır. Gerekli ise insulin başlanmalıdır. Gebelikte kontrolsüz kan şekeri düzeyleri fetüsün (bebeğin) ölümü dahil birçok kötü sonuca neden olabilir.

28. haftada tam kan sayımı, tiroid fonksiyon testleri ve idrar tahlili tekrarlanmalıdır. Anne ile baba arasında rh-rh uyuşmazlığı var ise 28. haftada anti-D Ig (Rhogam®) yapılmalıdır.

28. haftadan sonra rutin bir test olmadığından gebelik takibi aralıklarını, risk faktörlerini göz önünde bulundurarak doktorunuz belirlemelidir. Çoğul gebelikler, kötü obstetrik (önceki gebeliklerle ilgili) öyküsü olanlar,diyabet ve preeklampsi gibi riskli gebelik durumları yakın takip gerektirir.

20. haftadan sonra fetüsün gelişiminin takibi çok önemlidir. Bu takibin yapılabilmesi için son adet tarihinin net olarak bilinmesi veya erken haftalara ait bir ultrason çıktısının olması gereklidir.

Ultrasonla değerlendirmeler sırasında fetüsün anne karnındaki duruşu, amnios sıvısının (bebeğin sıvısı) miktarı, plasentanın (bebeğin eşinin) uterus (rahim) içindeki konumu ve bebeğin gebelik haftasına göre gelişimi dikkatle değerlendirilmelidir.

Gebelik takipleri sadece ultrasonla yapılmamalıdır. Annenin tetkik sonuçları değerlendirilmeli gerekli ve eksik tetkikler istenmelidir.

Gebekikte takviyesi zorunlu tek madde demirdir. Annenin beslenmesi uygun ise diğer takviyeler (kalsiyum, magnezyum, multivitaminler.... gibi) gereksizdir.