Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Nefroloji ve Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Salih KAVUKÇU, Yüksek Tansiyonun, Yenidoğan Döneminden İtibaren Her Yaşta Görülebileceğine Dikkat Çekerek, Özellikle Üç Yaştan İtibaren, Rutin Doktor Muayenelerinde Çocukların Tansiyonlarının Ölçülerek, Kan Basıncı Değerlerinin Yorumlanması Gerektiğini Vurguladı.
Kan Basıncı Yaşamsal Bir Koşuldur
Kan basıncı, kalp ve damar sistemi, sinir sistemi, endokrin sistem ve böbrek gibi organlar tarafından düzenlenen, yaşam için koşul olan bir sağlık belirtecidir. Doğumdan ölüme dek insan yaşamında önemli yer tutar. Çocukluk yaş grubunda kan basıncının önemi, toplum tarafından çok iyi kavranmamıştır. Üç yaşından itibaren her çocuğun, rutin muayene işlemi sırasında, vücut ağırlığı, boy uzunluğu gibi kan basıncının da ölçülmesi gerekmektedir.
Çocuklarda Yüksek Tansiyon Böbrek Hastalıklarının Habercisi Olabilir
Erişkinlerde sıklıkla rastlanan yüksek kan basıncı, çocuklarda da ortaya çıkabilir. Çocukluk yaş grubunda erken tanı alan yüksek kan basıncı, çeşitli hastalıkların ortaya çıkarılmasına yardımcı olur. Çocuklarda yüksek tansiyonun en sık nedeni böbrek hastalıklarıdır. Böbrek hastalıkları dışında, iç salgı bezlerinin (tiroid, böbrek üstü bezi gibi), çocukluk kalp hastalıklarının, sinir sistemi hastalıklarının da bir bulgusu yüksek kan basıncı olabilir. Ölçülmeyen bir değerin, yüksekliğini fark etmek güç olabilir. Bu nedenle, her çocuğun hekim muayeneleri sırasında kan basıncının ölçümünün yapılıp, çocuğun, yaş, cins ve boy uzunluğuna göre normal sınırlar içinde olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Çocukluk yaş grubunda ortaya çıkan yüksek kan basıncı, sıklıkla böbrek olmak üzere, bir organın bozukluğuna bağlıdır. Bunlar ‘sekonder hipertansiyon’ olarak anılır. Yüksek kan basıncına neden olan organ bozukluğu ortaya çıkarılarak tedavi edilir.
Ergenlerde Yüksek Tansiyon Tedavisinde Alınması Gereken Genel Önlemler
Ergenlerde ortaya çıkan yüksek kan basıncı çoğunlukla ‘esansiyel hipertansiyon veya primer hipertansiyon’ olarak anıldığından, bu tip yüksek kan basıncının tedavisinde öncelikle genel önlemler alınır. Aşırı kilo, stresli yaşam tarzı, tuzlu diyet, fizik aktivitesiz yaşam, sigara, alkol, uyuşturucu madde kullanımından uzaklaşılır. İlaç kullanılmadan yapılan bu yaklaşımda yüksek kan basıncı normale dönmüyorsa, o zaman ilaç tedavisine başvurulur.
Çocukluktan erişkinliğe geçilirken, ergenlik döneminde kan basıncı yüksekliğinin tipi değişmektedir. Erişkin yaş grubunun en yaygın yüksek kan basıncı tipi ‘esansiyel hipertansiyon’ şeklinde anılır.
Zamanında Tedavi Edilmeyen Kan Basıncı Organlara Zarar Verir
Zamanında tanınmayan, tedavi edilmeyen yüksek kan basıncının zarar verdiği hedef organlar vardır. Bunlar kalp, böbrek, göz, beyin şeklinde sıralanabilir. Çocuklarda kontrol altına alınamayan yüksek kan basıncı ileride kalp yetmezliğine, göz damarlarında hasara, böbreğin bozulup idrarla protein atılmasına ve beyin dokusunun zedelenmesine neden olabilir. Hedef organlarda hasar ortaya çıktığı zaman, yüksek kan basıncının ortaya çıkarılması, gecikmiş bir tanının yansımasıdır.
Sonuç olarak, çocukluk yaş grubunda, kan basıncı üç yaşından itibaren her hekim muayenesinde, uygun boyutlarda olan kan basıncı ölçüm cihazları ile ölçülmeli, hekim tarafından elde edilen kan basıncı değerinin, normal olup olmadığı yorumlanmalıdır.